امام رضا علیه السلام، نویسنده بزرگترین کتاب پزشکی جهان
از نخستین کسانی که در زمینه علم پزشکی کتاب نوشته اند، امام علی بن موسی الرضا علیه السلام است . امام وقتی به سوی طوس می آمدند، در نیشابور در مجلس مأمون با جماعتی از فلاسفه و پزشکان، چون یوحنا بن ماسویه و جبرئیل بن یخشوع و ابن بهله هندی و دیگر کسان گرد آمدند و سخن از طب به میدان آمد . وقتی مأمون در این باره از امام علیه السلام پرسش کرد، حضرت فرمود : ((برای من به مرور زمان تجربیاتی حاصل گشته که آن را برای شما می نویسم)).
حضرت علیه السلام، کتابی را درباره امور پزشکی نوشت و برای او فرستاد و مأمون دستور داد تا آن را با آب طلا بنویسند؛ از این رو به ((رساله ذهبیه)) موسوم گردید .
رساله ذهبیه امام رضا علیه السلام، مجموعه بیانات ارزشمند علمی و پزشکی امام است که در آن با شرح خواص غذاها و نوشیدنیها، راه کارهای به زیستی و بهداشت و سلامت را به انسان می آموزد و ضمن توجه به تکنیک های مقابله با بیماری ها و آسیب های روحی و روانی، این مسائل را نقد و بررسی نیز می کند. بخشی از آن رساله گرانمایه نیز به بحث درباره اهمیت حیاتی حجامت و قصد (شکافتن رگ بیمار) پرداخته و این راهکار حیاتبخش را درمانگر بسیاری از بیماری های لاعلاج عنوان کرده است.
در ادامه ، قسمتی از سخنان گوهر بار حضرت امام رضا علیه السلام را در مورد رعایت نکات بهداشتی و حفظ سلامتی بدن آورده ایم. امیدواریم با توجه به توصیه های آن حضرت و بهره گیری از علوم جدید پزشکی، همیشه از بدنی سالم و به دور از هرگونه بیماری برخوردار باشید.
1. کسی که نمی خواهد معده اش آزار و آسیب ببیند ، موقع غذا خوردن آب ننوشد . کسانی که هنگام غذا خوردن آب می نوشند ، دستگاه هاضمه را از ابتدای کارش ، از کار باز می دارند. این افراد به عارضه ضعف دستگاه گوارشی مبتلا خواهند شد؛ زیرا نوشیدن آب در اول غذا، معده را از هم باز می کند و عارضه گشادی معده می آورد .
2. آنان که می خواهند از بیماری بواسیر و رنج روده ای و درد قسمت پشت بدن در امان باشند، هر شب ده دانه خرمای برشته شده را با روغن گاو بخورند .
3. کسی که نمی خواهد از درد مثانه بنالد ، حتی نباید یک لحظه هم ادرارش را نگاه دارد، اگر چه بر پشت اسبی سوار شده باشد .
4. کسانی که به ضعف حافظه دچارند، بهتر است همه روزه هفت مثقال کشمش سیاه ناشتا بخورند و نیز سه تکه زنجبیل که در عسل خوابانده اند (زنجبیل پرورده) با کمی خردل ضمن غذای روزانه خود بخورند. برای تقویت نیروی فکری خوبست که همه روزه سه دانه هلیله با نبات کوبیده بخورند .
